Psikodinamik Kurama Göre Örtük Narsizm
Örtük Narsizm Nedir?
Örtük narsizm, dışa dönük ve kendini beğenmiş klasik narsizmin aksine, içe dönük, kırılgan ve gizli bir üstünlük duygusuyla karakterizedir (Kernberg, 1975). Psikodinamik kurama göre bu tür narsizm, bireyin erken dönem nesne ilişkileri ve bilinçdışı çatışmalarıyla şekillenir. Otto Kernberg’in çalışmaları, örtük narsizmin gelişiminde ilkel savunma mekanizmaları, düşük benlik saygısı ve bastırılmış grandiyözite gibi unsurların önemli rol oynadığını vurgular (Kernberg, 1984).
Örtük Narsizmin Psikodinamik Açıklaması
Psikodinamik kuram, örtük narsizmi bireyin erken çocukluk dönemindeki deneyimleriyle açıklar. Kernberg (1975), narsistik kişilik örgütlenmesini, bireyin ebeveynleriyle yaşadığı patolojik ilişkilerle bağlantılı olarak ele alır. Örtük narsist bireyler genellikle aşırı eleştirel, mesafeli ya da tutarsız ebeveyn figürleriyle büyümüş ve bu durum içselleştirilmiş düşük benlik değeri ile savunmacı bir kişilik yapısının oluşmasına yol açmıştır (Kernberg, 1998).
Bu bireyler, dışarıdan alçakgönüllü ve mütevazı görünebilirler; ancak bilinçdışı düzeyde yoğun bir grandiyözite ve değersizlik duyguları taşırlar (Akhtar, 2000). Başkalarından gelecek eleştirileri önlemek adına aşırı hassasiyet, içine kapanıklık ve pasif-agresif davranışlar sergileyebilirler. Örtük narsist bireylerin en büyük bilinçdışı korkularından biri, gerçek benliklerinin değersiz olduğu gerçeğiyle yüzleşmektir (Kernberg, 1992).
Savunma Mekanizmaları ve Örtük Narsizm
Örtük narsist bireyler, psikodinamik süreçlerde sıkça kullanılan savunma mekanizmalarına başvururlar. Bu savunmalar, içsel kırılganlığı maskelemek için geliştirilmiştir ve genellikle şunları içerir:
- Bölme (Splitting): Kendi içindeki çelişkili duygularla başa çıkmak için dünyayı “iyi” ve “kötü” olarak ikiye ayırma eğilimindedirler (Kernberg, 1975).
- Yansıtma (Projection): Kendi kabul edemedikleri olumsuz duygularını başkalarına yansıtarak onlara eleştirel bir tutum geliştirme eğilimindedirler.
- Gerileme (Regression): Stres altında, çocukluk dönemindeki ilkel savunmalara geri dönerek bağımlı ya da pasif-agresif tutumlar sergileyebilirler (Kernberg, 1984).
- İdealleştirme ve Değersizleştirme: İnsanları ya aşırı idealize eder ya da tamamen değersizleştirirler. Bu döngü, bireyin içsel olarak hissettiği güvensizlik ve değersizlik duygularını yönetmesine yardımcı olur (Ronningstam, 2016).
İçindekiler
Örtük Narsizmin Nesne İlişkileri ile Bağlantısı
Nesne ilişkileri kuramı, örtük narsizmi bireyin erken dönem bakım verenleriyle yaşadığı deneyimlerin bir sonucu olarak görür. Kernberg (1998), narsistik bireylerin çoğunlukla tutarsız ebeveyn ilgisi gördüğünü ve sevgi ile eleştiri arasında gidip gelen bir ortamda büyüdüğünü belirtir. Bu tür bir yetiştirilme tarzı, bireyin iç dünyasında hem aşırı bir kendilik değeri hem de yoğun bir yetersizlik duygusu yaratır.
Örtük narsist bireyler, başkalarının onayına ve ilgisine derin bir ihtiyaç duyarlar, ancak bu ihtiyacı doğrudan dile getirmezler. Bunun yerine, pasif bir şekilde ilgi çekmeye çalışır ve dolaylı yollarla beğenilmek isterler. Çoğu zaman, başkalarından gelen olumlu geri bildirimleri bile küçümseyerek ya da reddederek, kendi içsel çatışmalarını korumaya çalışırlar (Akhtar, 2000).
Kısaca Örtük Narsizm
Psikodinamik kurama göre, örtük narsizm bireyin erken dönem nesne ilişkileri, savunma mekanizmaları ve bilinçdışı çatışmalarının bir sonucudur. Kernberg’in teorileri, bu kişilik yapısının patolojik yönlerini açıklamada önemli bir çerçeve sunar. Örtük narsist bireyler, dış dünyaya uyum sağlama konusunda görünürde başarılı olsalar da, içsel olarak yoğun bir yetersizlik ve onaylanma ihtiyacı hissederler. Bu nedenle, uzun vadeli psikodinamik terapi, bireyin bilinçdışı süreçlerini keşfetmesine ve daha sağlıklı bir kendilik algısı geliştirmesine yardımcı olabilir.
Psikodinamik kurama göre örtük narsizm, bireyin bilinçdışında şekillenen derin güvensizlikler ve değersizlik duygularıyla bağlantılıdır. Dışarıdan mütevazı ve hassas bir tutum sergileyen bu bireyler, içsel olarak yoğun bir onaylanma ihtiyacı hisseder ve eleştiriye karşı oldukça duyarlıdır. Bu tür kişilik dinamiklerini anlamak ve sağlıklı başa çıkma yolları geliştirmek için profesyonel destek almak oldukça önemlidir.
Eğer siz de örtük narsizmin belirtilerini taşıdığınızı düşünüyor veya bu konuda daha fazla bilgi almak istiyorsanız, Psk. Büşra Kordağ ile iletişime geçerek destek alabilirsiniz. Ayrıca, kliniğin konum bilgisine buradan ulaşarak randevu oluşturabilirsiniz. Unutmayın, farkındalık kazanmak ve içsel dengeyi sağlamak için atacağınız her adım, daha sağlıklı bir yaşamın başlangıcıdır.
Kaynakça
Akhtar, S. (2000). Broken structures: Severe personality disorders and their treatment. Aronson.
Kernberg, O. (1975). Borderline conditions and pathological narcissism. Jason Aronson.
Kernberg, O. (1984). Severe personality disorders: Psychotherapeutic strategies. Yale University Press.
Kernberg, O. (1992). Aggression in personality disorders and perversions. Yale University Press.
Kernberg, O. (1998). Pathological narcissism and narcissistic personality disorder: Theoretical background and diagnostic classification. Psychoanalytic Inquiry, 18(4), 571-589.
Ronningstam, E. (2016). Identifying and understanding the narcissistic personality. Oxford University Press.